Türkiye Outgoing Turizm Pazarı: Kişi Başı Harcama 700 Doların Altına Geriledi

Türkiye Outgoing Turizm Pazarı: 2024’te Düşen Harcamalar ve Değişen Dinamikler

Türkiye’nin outgoing turizm pazarı, 2024 yılında hem hareketlilik hem de harcama alışkanlıkları açısından dikkat çekici bir dönüşüm yaşadı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2024’te yurt dışına çıkan Türk vatandaşı sayısı, bir önceki yıla göre %2,9 artarak 11 milyon 390 bin 520 kişiye ulaştı. Ancak, bu kişiler tarafından yapılan toplam harcama, 2023’teki 8,42 milyar dolardan %8,2 düşüşle 7,74 milyar dolara geriledi.

Bu düşüş, kişi başı ortalama harcamanın 700 doların altına, tam olarak 689 dolara inmesiyle daha belirgin hale geldi. 2012-2015 yıllarında 750 doları aşan kişi başı harcama seviyeleri, artan küresel fiyatlara rağmen 2024’te bu seviyenin oldukça altında kaldı. Geceleme başına harcama ise 60 dolardan 70 dolara yükseldi, bu da Türk vatandaşlarının yurt dışı seyahatlerinde daha kısa süreli ancak daha yoğun harcamalar yaptığını gösteriyor. Paket tur kullanımında %33’lük büyüme dikkat çekerken, ferdi organizasyonlardaki düşüş, harcama azalmasının ana nedeni olarak öne çıktı.

Sağlık, eğitim ve hac gibi özel amaçlı seyahatler, yüksek kişi başı harcamalarla (sırasıyla 1.298 dolar, 2.000 dolar ve 1.500 dolar) outgoing pazarının dinamiklerini şekillendirdi. Antalya Kent Konseyi Turizm Çalışma Grubu Başkanı Recep Yavuz, 2024’te Türk tatilcilerin vizesiz destinasyonlar (Balkanlar, Mısır), ekonomik tatil rotaları (Yunanistan) ve lüks seyahatler (Uzak Doğu, Güney Amerika) arasında geniş bir yelpazede tercih yaptığını belirtiyor. Ancak, yüksek enflasyon (%47,1), sabit döviz kurları ve “pahalı ülke algısı” gibi faktörler, Türk vatandaşlarının yurt dışı harcamalarını sınırladı.

Yurt Dışı Çıkışlardaki Toparlanma ve Harcama Düşüşü

2024 yılında Türkiye’den yurt dışına çıkışlar, pandemi sonrası dönemde başlayan toparlanma trendini sürdürdü, ancak bu toparlanma sınırlı kaldı. TÜİK verilerine göre, 2024’te yurt dışına çıkan 11 milyon 390 bin 520 kişi, 2023’teki 11 milyon 67 bin 359 kişiye kıyasla %2,9’luk bir artış gösterdi. Ancak, bu artış, 2022-2023 döneminde görülen %100’ün üzerindeki sıçramalar veya 2023’teki %52’lik büyümeden çok daha mütevazıydı. 2024’teki toplam harcama, 7,74 milyar dolar olarak kaydedildi; bu, 2023’teki 8,42 milyar dolara göre %8,2’lik bir düşüş anlamına geliyor.

Kişi başı harcama ise 689 dolara gerileyerek, 2012-2015 yıllarında 750 doları aşan seviyelerin altına indi. Bu düşüşte, ferdi organizasyonlardaki azalma önemli bir rol oynadı; bireysel seyahat harcamaları daralırken, paket turlar %33’ten fazla büyüdü. Paket tur kullanımı, 2024’te %20 seviyesine ulaşarak, 2019 öncesi %20’lerin üzerindeki oranlara yaklaştı; 2023’te bu oran %10’un altındaydı. Hac dışı paket tur kullanımı ise %16 olarak gerçekleşti. Geceleme başına harcama, 60 dolardan 70 dolara yükselerek, Türk vatandaşlarının daha kısa süreli ancak daha yoğun harcamalı seyahatlere yöneldiğini ortaya koydu.

Recep Yavuz, bu trendin, vizesiz destinasyonlara (Balkanlar, Mısır) ve uygun fiyatlı tatil rotalarına (Yunanistan) olan talebin artmasından kaynaklandığını belirtiyor. Ancak, yüksek enflasyon ve sabit döviz kurları, Türk vatandaşlarının harcama gücünü sınırladı. Örneğin, 2024’ün üçüncü çeyreğinde kişi başı harcama 570 dolara kadar gerilerken, ortalama geceleme sayısı 7,9 ile veri setinin en düşük seviyesine indi.

Bu veriler, Türk tatilcilerin bütçelerini daha dikkatli yönettiğini ve daha ekonomik destinasyonları tercih ettiğini gösteriyor. Yurt dışı çıkışlardaki bu sınırlı toparlanma ve harcama düşüşü, outgoing pazarının ekonomik baskılar altında yeniden şekillendiğini ortaya koyuyor.

Paket Turların Yükselişi ve Ferdi Organizasyonlardaki Gerileme

2024 outgoing turizm pazarında paket turların yeniden popülerlik kazanması, harcama dinamiklerinde önemli bir değişim yarattı. TÜİK verilerine göre, yurt dışına çıkan Türk vatandaşlarının %20’si paket turları tercih etti; bu oran, hac dışı seyahatlerde %16 olarak gerçekleşti. 2019 öncesinde %20’lerin üzerinde olan paket tur kullanımı, pandemi döneminde %10’un altına düşmüş, ancak 2023’ten itibaren toparlanarak 2024’te %20 seviyesine ulaştı.

Paket turlardaki harcamalar, toplam turizm giderinin %18,4’ünü oluşturarak 1,43 milyar dolara yükseldi; bu, 2023’e göre %33’ten fazla bir artış anlamına geliyor. Buna karşılık, ferdi organizasyonlardaki harcamalar gerileyerek toplam harcama düşüşünün ana nedeni oldu. Paket turların cazibesi, hem maliyet kontrolü hem de organizasyon kolaylığı sağlamasından kaynaklanıyor. Recep Yavuz’un aktardığına göre, vizesiz destinasyonlara (Makedonya, Arnavutluk, Karadağ, Mısır) ve uygun fiyatlı tatil rotalarına (Yunanistan) yönelik paket turlar, Türk tatilciler arasında popüler hale geldi.

Örneğin, Yunan adalarına 2024’te 1,5 milyon Türk turist seyahat etti; bu seyahatlerin çoğu paket turlarla gerçekleşti. Paket turlar, özellikle ekonomik durumu orta düzeyde olan ve vize engeline takılmak istemeyen tatilciler için cazip bir seçenek sunuyor. Öte yandan, ferdi organizasyonlardaki gerileme, yüksek enflasyon (%47,1) ve sabit döviz kurları nedeniyle bireysel seyahatlerin maliyetinin artmasından kaynaklanıyor. TÜİK’in üçüncü çeyrek verileri, ferdi harcamaların 1,52 milyar dolar olduğunu, ancak toplam harcamaların %22,5 azalarak 1,87 milyar dolara gerilediğini gösteriyor.

Bu durum, Türk vatandaşlarının bireysel seyahatlerde daha temkinli davrandığını ve bütçe dostu paket turlara yöneldiğini ortaya koyuyor. Paket turların yükselişi, outgoing pazarında daha planlı ve ekonomik bir seyahat anlayışının yerleştiğini gösterirken, ferdi organizasyonlardaki düşüş, ekonomik baskıların bireysel tatil alışkanlıklarını nasıl şekillendirdiğini yansıtıyor.

Seyahat Amaçlarına Göre Harcama Trendleri

2024’te Türkiye’den yurt dışına çıkışlarda seyahat amaçları, harcama trendlerini belirleyen önemli bir faktör oldu. TÜİK verilerine göre, yurt dışına çıkanların %16,4’ü (1,86 milyon kişi) turistik amaçlı (gezi, eğlence, sportif ve kültürel faaliyetler) seyahat ederken, %6,2’si (710 bin kişi) akraba ve arkadaş ziyareti için yurt dışına gitti.

Turistik seyahatler, 2023’e göre %30,8 artarken, akraba ziyareti amaçlı seyahatler %7,5’lik daha sınırlı bir büyüme gösterdi. Ancak, harcama açısından en yüksek kişi başı rakamlar, daha az yaygın olan sağlık, eğitim ve hac amaçlı seyahatlerde kaydedildi. Sağlık amaçlı yurt dışı ziyaretler, toplam çıkışların %1’inden azını oluşturmasına rağmen, kişi başı 1.298 dolarlık harcamayla dikkat çekti; bu, turistik seyahatlerin iki katına yakın bir rakam. Eğitim amaçlı seyahatlerde kişi başı harcama 2.000 dolara, hac amaçlı seyahatlerde ise 1.500 dolara ulaştı. Bu yüksek harcamalar, sağlık ve eğitim turizminin outgoing pazarında niş ama yüksek değerli segmentler olduğunu gösteriyor.

Örneğin, saç ekimi, estetik cerrahi ve ortopedik tedaviler için Avrupa ve Orta Doğu’ya yönelen Türk vatandaşları, sağlık turizmi harcamalarını artırdı. Recep Yavuz, Türk tatilcilerin destinasyon tercihlerinde çeşitlilik gösterdiğini belirtiyor: vizesiz Balkanlar ve Mısır, kültür turu meraklıları için popülerken; ekonomik durumu yüksek olanlar Uzak Doğu (Tayland, Vietnam) ve Güney Amerika (Brezilya, Arjantin) gibi destinasyonlara yöneldi. Turistik seyahatlerde ise Yunanistan ve Mısır, uygun fiyatlı deniz tatili sunması nedeniyle öne çıktı. Ancak, genel harcama düşüşü, turistik ve akraba ziyareti gibi yaygın seyahat türlerinde daha ekonomik davranışları yansıtıyor.

Üçüncü çeyrekte kişi başı harcama 570 dolara gerilerken, ortalama geceleme sayısı 7,9’a düştü; bu, Türk tatilcilerin daha kısa ve bütçe odaklı seyahatler yaptığını gösteriyor. Seyahat amaçlarına göre harcama trendleri, outgoing pazarının hem ekonomik hem de niş segmentlerde nasıl farklılaştığını ortaya koyuyor.

Ekonomik Faktörler ve Pahalı Ülke Algısının Etkisi

Türkiye’nin outgoing turizm pazarındaki harcama düşüşü, ekonomik faktörler ve “pahalı ülke algısı” gibi dış dinamiklerle yakından ilişkilidir. 2024’te Türkiye’de yüksek enflasyon oranı (%47,1), TL’nin reel değer kaybı ve sabit döviz kurları, Türk vatandaşlarının yurt dışı harcama gücünü ciddi şekilde sınırladı. TÜİK’in Nisan 2025 verileri, gıda ve alkolsüz içeceklerde %2,01, enerjide %5,08’lik fiyat artışları olduğunu gösteriyor; bu, vatandaşların günlük yaşam maliyetlerinin artmasıyla tatil bütçelerini kısıtlamasına neden oldu.

Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Müberra Eresin, pahalı ülke algısının yalnızca Türkiye’yi ziyaret eden yabancılar için değil, yurt dışına çıkan Türk vatandaşları için de bir baskı yarattığını belirtiyor. Uçak bileti, konaklama ve yeme-içme gibi yurt dışı seyahat giderlerindeki küresel fiyat artışları, Türk tatilcilerin daha ekonomik destinasyonlara (Balkanlar, Mısır, Yunanistan) yönelmesine yol açtı. Örneğin, 2024’te Yunan adalarına 1,5 milyon Türk turist gitti; bu destinasyonlar, kapıda vize kolaylığı ve uygun fiyatlarıyla öne çıktı. Recep Yavuz, Türk tatilcilerin ekonomik durumu iyi olan kesiminin Uzak Doğu ve Güney Amerika’ya yöneldiğini, ancak genel kitlenin vizesiz ve bütçe dostu rotaları tercih ettiğini vurguluyor.

İlk çeyrekte kişi başı harcama 727 dolardan 689 dolara gerilerken, geceleme sayısı 17,4’ten 12,9’a düştü; bu, ekonomik baskıların seyahat sürelerini kısalttığını gösteriyor. Ayrıca, sabit döviz kurları, Türk vatandaşlarının euro ve dolar bazındaki harcama kapasitesini azalttı. İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, turizm sektörünün hem incoming hem outgoing pazarında ekonomik dalgalanmalardan etkilendiğini, bu nedenle fiyat politikalarının yeniden düzenlenmesi gerektiğini belirtiyor.

Ekonomik faktörler ve pahalı ülke algısı, outgoing pazarında daha temkinli bir harcama davranışı yaratarak, Türk tatilcilerin seyahat alışkanlıklarını yeniden şekillendirdi.

Sağlık ve Eğitim Turizminin Outgoing Pazardaki Rolü

Sağlık ve eğitim amaçlı yurt dışı seyahatler, 2024 outgoing turizm pazarında düşük hacimlerine rağmen yüksek kişi başı harcamalarıyla dikkat çekti. TÜİK verilerine göre, sağlık amaçlı çıkışlar, toplam seyahatlerin %1’inden azını oluştururken, kişi başı 1.298 dolarlık harcamayla turistik seyahatlerin iki katına ulaştı.

Eğitim amaçlı seyahatlerde bu rakam 2.000 dolara, hac amaçlı seyahatlerde ise 1.500 dolara çıktı. Sağlık turizmi, özellikle saç ekimi, estetik cerrahi, diş tedavileri ve ortopedik operasyonlar için Avrupa (Almanya, Hollanda) ve Orta Doğu (Dubai, Katar) gibi destinasyonlara yönelen Türk vatandaşları tarafından desteklendi. Recep Yavuz, sağlık turizminin outgoing pazarında niş ama yüksek değerli bir segment olduğunu, Türk vatandaşlarının kaliteli sağlık hizmetlerine erişim için yurt dışını tercih ettiğini belirtiyor.

Örneğin, Almanya’daki Türk diasporasının da etkisiyle, sağlık amaçlı seyahatler bu ülkede yoğunlaştı. Eğitim turizmi ise dil kursları, üniversite programları ve akademik etkinlikler için İngiltere, ABD ve Kanada gibi ülkelere yönelik seyahatleri kapsıyor. Bu seyahatlerin yüksek maliyetleri, kişi başı harcamaları artırırken, outgoing pazarının toplam hacmine katkısı sınırlı kaldı. Sağlık ve eğitim turizminin yüksek harcamaları, Türk vatandaşlarının bu alanlarda küresel standartlara erişme çabasını yansıtıyor.

Ancak, bu segmentlerin düşük hacmi, outgoing pazarının genelinde turistik ve akraba ziyareti gibi daha yaygın seyahat türlerinin baskın olduğunu gösteriyor. Türkiye’nin kendi sağlık turizmi altyapısının gelişmesi (2024’te 6 milyar dolar gelir), gelecekte outgoing sağlık turizmi harcamalarını azaltabilir. Örneğin, Antalya ve İstanbul, saç ekimi ve estetik cerrahide dünya lideri destinasyonlar arasında yer alıyor. Sağlık ve eğitim turizmi, outgoing pazarında küçük ama yüksek etkili bir rol oynarken, Türkiye’nin bu alanlarda kendi cazibesini artırması, harcama dengesini değiştirebilir.

2025 ve Sonrası için Outgoing Turizm Projeksiyonları

2024 outgoing turizm verileri, Türkiye’nin yurt dışı seyahat pazarında ekonomik ve yapısal dönüşümler yaşadığını gösteriyor. Recep Yavuz, 2025’te yurt dışı çıkışlarda %10’luk bir artış beklediğini, özellikle vizesiz destinasyonlar (Balkanlar, Mısır) ve kısa süreli (4-5 gece) tatil rotalarının popüler olacağını öngörüyor. Paket turların %20’lik payının 2025’te %25’e ulaşabileceği tahmin ediliyor; bu, ekonomik belirsizlikler karşısında Türk tatilcilerin daha planlı seyahatlere yöneleceğini gösteriyor.

Ancak, yüksek enflasyon ve sabit döviz kurları, kişi başı harcamaların 700 doların altında kalma riskini sürdürüyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı, outgoing turizmi dengelemek için yurt içi turizmi teşvik ediyor; 2024’te yerli turistlerin yurt içi harcamaları %82,5 artarak 419 milyar TL’ye ulaştı. Bu, Türk vatandaşlarının yurt dışı yerine yurt içinde tatil yapma eğilimini artırabilir. TGA’nın “GoTürkiye” kampanyası, yurt içi destinasyonları (Antalya, Bodrum, Kapadokya) öne çıkararak outgoing harcamalarını dengelemeyi hedefliyor.

Ayrıca, Türkiye’nin sağlık turizmi altyapısının güçlenmesi, outgoing sağlık harcamalarını azaltabilir. Recep Yavuz, 2025’te Mısır ve Yunanistan’ın uygun fiyatlı tatil rotaları olarak liderliğini koruyacağını, ancak Uzak Doğu ve Güney Amerika’ya yönelik lüks seyahatlerin de artacağını belirtiyor. Vizesiz seyahat imkanlarının genişletilmesi (örneğin, Balkan ülkeleriyle yeni anlaşmalar), outgoing pazarını canlandırabilir.

Ancak, ekonomik istikrar sağlanmadıkça, kişi başı harcamaların düşük kalması muhtemel. Hükümetin vergi teşvikleri ve seyahat acentelerine destekleri, paket tur pazarını büyütürken, outgoing turizmin sürdürülebilirliği için fiyat politikalarının düzenlenmesi kritik olacak. 2025, Türkiye’nin outgoing turizm pazarında hem büyüme hem de ekonomik dengelenme açısından belirleyici bir yıl olacak.

Sonuç: Outgoing Turizmde Yeni Bir Denge Arayışı

2024, Türkiye’nin outgoing turizm pazarı için hem büyüme hem de daralma dinamiklerinin bir arada yaşandığı bir yıl oldu. 11 milyon 390 bin 520 kişi yurt dışına çıkarken, toplam harcama %8,2 azalarak 7,74 milyar dolara, kişi başı harcama ise 689 dolara geriledi. Paket turlardaki %33’lük büyüme ve %20’lik kullanım oranı, Türk tatilcilerin daha planlı ve ekonomik seyahatlere yöneldiğini gösterirken, ferdi organizasyonlardaki düşüş, ekonomik baskıların etkisini ortaya koydu.

Sağlık (1.298 dolar), eğitim (2.000 dolar) ve hac (1.500 dolar) amaçlı seyahatler, yüksek kişi başı harcamalarla niş segmentler olarak öne çıktı. Yüksek enflasyon, sabit döviz kurları ve pahalı ülke algısı, harcama gücünü sınırlarken, vizesiz destinasyonlar (Balkanlar, Mısır, Yunanistan) outgoing pazarını destekledi.

2025’te vizesiz rotalar ve kısa süreli turların popülerliği artarken, yurt içi turizmin teşviki, outgoing harcamalarını dengeleyebilir. Türkiye, outgoing turizmde yeni bir denge arayışında; ekonomik istikrar, vize kolaylıkları ve yurt içi alternatifler, bu dengenin anahtarları olacak.

Kaynaklar

• TÜİK: Turizm İstatistikleri 2024
• Habertürk: Yurt Dışına Çıkışlar Arttı, Bütçeler Düştü
• Habertürk: Yurt Dışına Daha Çok Gittik, Daha Az Harcadık
• Anadolu Ajansı: Türkiye’nin Turizm Geliri 2024’te Rekor Kırdı
• Forbes Türkiye: Türkiye’nin Turizm Geliri 2024’te Rekor Kırdı

Sık Sorulan Sorular