Makale İçerikleri
Kuveyt seyahat ve turizm sektörü için önemli bir dönüm noktası oldu. Küresel seyahat trendleri ve yerel ekonomik gelişmeler ışığında, Kuveyt’in turizm sektörü önemli bir büyüme kaydetti.
Bu büyüme, yalnızca ülkenin Gayri Safi Yurtiçi Hasılasına (GSYİH) değil, aynı zamanda istihdam, yerli ve yabancı yatırım, iş gücü piyasası ve sosyal yapıya da katkı sağladı. Turizm sektörü, hem yerli halkın hem de uluslararası turistlerin harcamalarıyla ekonomiye ciddi bir ivme kazandırdı.
Kuveyt, Orta Doğu’nun turizm potansiyeli yüksek ülkelerinden biri olarak, 2024’teki ekonomik katkılarıyla dikkat çekiyor. Bu yazıda, Kuveyt’in seyahat ve turizm sektörünün 2024 yılı itibarıyla ekonomiye katkıları, iş gücü yaratma, yatırım artışı, sürdürülebilirlik ve karşılaşılan zorluklar gibi pek çok önemli konuya odaklanacağız.

1. Kuveyt Seyahat ve Turizm Sektörünün 2024’teki Ekonomik Performansı
2024 yılı, Kuveyt’in seyahat ve turizm sektörü için büyük bir dönüm noktasıydı. Seyahat sektörü, özellikle pandeminin ardından hızla toparlanarak, ekonomiye büyük bir katkı sağlamaya başladı.
Küresel çapta yaşanan ekonomik belirsizliklere rağmen, bölgedeki istikrar ve uluslararası seyahatlerin yeniden başlaması, Kuveyt’in turizm sektöründe büyük bir iyileşme sağladı. Kuveyt, bu dönemde, bölgesel turizm merkezlerinden biri haline gelerek hem iç hem de dış harcamaların artmasına olanak sağladı.
2024 yılı itibarıyla seyahat ve turizmin, ülkenin Gayri Safi Yurtiçi Hasılasına (%5.9) ciddi bir katkı sağladığı gözlemlendi.
Kuveyt’in turizm potansiyelini keşfeden yerli ve yabancı turistler, konaklama, restoran, eğlence, ulaşım gibi çeşitli sektörlerde harcamalar yaparak ekonomiye büyük katkı sundu.
Bu büyüme, yalnızca kısa vadeli kazançları değil, uzun vadede sürdürülebilir ekonomik gelişmeye de zemin hazırladı.
2. Kuveyt’te Seyahat ve Turizm Sektörünün Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya Katkısı
Seyahat ve turizm sektörü, 2024 yılı itibarıyla Kuveyt’in Gayri Safi Yurtiçi Hasılasına (GSYİH) önemli bir katkı sağladı. Küresel seyahat eğilimlerinin yeniden canlanması ve yerli turistlerin harcamalarının artmasıyla, turizm sektörü Kuveyt’in ekonomik yapısının büyük bir parçası haline geldi.
Seyahat ve turizm, yalnızca ülkeye gelen turistlerden değil, aynı zamanda yerli halkın iç turizm harcamalarından da büyük pay aldı. GSYİH içindeki payı her geçen yıl artarken, özellikle otelcilik, ulaşım, restoranlar ve eğlence sektörlerinde ciddi bir büyüme görüldü.
Yabancı ziyaretçilerin Kuveyt’teki harcamaları, toplam ekonomik katkıyı artıran unsurlardan biri oldu. 2024 yılı itibarıyla, ziyaretçilerin harcamaları, yalnızca turistik cazibe merkezlerinden değil, aynı zamanda lüks alışveriş ve gastronomi alanlarından da kaynaklanarak, ülkenin ekonomik büyümesine katkı sağladı.
Bu artan harcamalar, turizm sektörünün ekonomik büyümedeki rolünü pekiştirdi ve ülkenin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmasına yardımcı oldu.
3. 2024’te Kuveyt’teki Seyahat ve Turizm Sektöründeki İstihdam Artışı
Kuveyt’te seyahat ve turizm sektörü, özellikle 2024 yılında, iş gücü piyasasında büyük bir değişim yaratmaya devam etti. 2024 yılı itibarıyla sektördeki istihdam her geçen yıl artış gösterdi ve yeni iş olanakları yaratılmaya devam etti.
Kuveyt, turizm sektöründeki büyüme sayesinde, özellikle otelcilik, restoranlar, eğlence merkezleri, seyahat acenteleri ve ulaşım hizmetleri gibi alanlarda daha fazla iş gücüne ihtiyaç duydu.
Bu artış, sadece turizmle ilgili alanlarla sınırlı kalmadı, aynı zamanda sektörde çalışanlara yönelik eğitim programları ve kariyer fırsatları da çoğaldı. Kuveyt, turizm sektöründeki büyüme ile birlikte genç nüfus için önemli fırsatlar sundu ve bu fırsatlar, hem yerel halk hem de yabancı çalışanlar için yeni kariyer yolları açtı.
Turizm sektörünün sunduğu istihdam, sadece kısa vadeli değil, aynı zamanda kalıcı işler yaratma potansiyeline sahip olarak, yerel ekonominin güçlenmesine yardımcı oldu.
4. 2024’te Kuveyt’e Gelen Uluslararası Ziyaretçi Harcamaları
Uluslararası ziyaretçilerin Kuveyt’e yaptığı harcamalar, seyahat ve turizm sektörünün en önemli gelir kaynaklarından biri haline geldi. 2024 yılı itibarıyla, özellikle bölgesel ekonomik iyileşmeler ve küresel seyahat yasaklarının kaldırılması, turistlerin Kuveyt’e olan ilgisini artırdı.
Ziyaretçilerin harcamaları, yalnızca konaklama ve ulaşım alanlarında değil, aynı zamanda alışveriş, restoranlar, kültürel etkinlikler ve eğlence sektörlerinde de önemli artışlar gösterdi. Bu harcamalar, ülkenin ekonomisine ciddi bir katkı sağlarken, turizm sektörünü daha rekabetçi hale getirdi.
Küresel çapta seyahat eden turistlerin Kuveyt’teki harcamaları, Kuveyt’in bölgesel bir turizm merkezi olma yolunda attığı önemli adımların bir göstergesi oldu. Bu harcamaların, aynı zamanda sektördeki birçok yan sektörü de destekleyerek, ülke genelindeki ekonomik aktiviteyi hızlandırdığı görüldü.
Bu trendin devam etmesi, Kuveyt’in turizm sektöründeki büyümesinin sürdürülebilirliğini sağlamış oldu.
5. Kuveyt’te Yerli Turizm Harcamalarının 2024’teki Yükselmesi
2024 yılında, Kuveyt’teki yerli turist harcamaları, önemli bir artış gösterdi. Bu artış, iç turizmin önemini ve Kuveyt halkının seyahate olan ilgisini gözler önüne serdi. Yerli turistlerin harcamaları, konaklama, ulaşım, yemek ve kültürel etkinliklere yapılan harcamaların yanı sıra, alışveriş gibi harcama kalemlerinde de artış sağladı.
Bu artış, yalnızca turizm sektörünü değil, aynı zamanda yerel ekonomi üzerindeki etkilerini de güçlendirdi. İç turizmin artması, özellikle ülke içindeki küçük işletmeleri ve yerel ekonomiyi canlandırırken, turizm sektöründe daha fazla istihdam ve iş fırsatları yarattı.
Yerli turistlerin harcamaları, Kuveyt’teki turistik destinasyonlara olan ilgiyi artırırken, aynı zamanda ülkedeki işletmelere de doğrudan katkı sağladı.
Kuveyt hükümeti ve özel sektör, iç turizmi teşvik etmek için çeşitli kampanyalar başlatarak, yerli turistlerin harcamalarını artırmaya yönelik stratejiler geliştirdi.

6. Leisure ve Business Seyahatin Kuveyt Ekonomisine Katkıları
Leisure (tatil) ve business (iş) seyahati, Kuveyt’in seyahat ve turizm sektöründe önemli bir rol oynuyor. 2024 yılı itibarıyla, iş seyahatleri büyük bir artış gösterdi. Kuveyt, iş seyahati için popüler bir destinasyon haline gelirken, uluslararası şirketler ve profesyoneller için önemli bir iş merkezi oldu.
Bununla birlikte, tatil amaçlı seyahatler de hızla büyüdü. Ziyaretçiler, Kuveyt’in kültürel ve tarihi zenginliklerini keşfederken, aynı zamanda eğlence ve alışveriş imkanlarını da değerlendirdi.
Hem tatil hem de iş seyahati, Kuveyt’in ekonomik büyümesine katkı sağlarken, sektördeki istihdamı ve yatırımları artırdı. İş seyahati ile birlikte, Kuveyt’e gelen profesyoneller ve iş dünyası temsilcileri, ülkedeki iş fırsatlarını keşfederken, aynı zamanda yerel işletmelere de harcamalar yaparak ekonomiye katkı sağladı.
Tatil seyahatleri ise, turistik cazibe merkezlerinin daha fazla ziyaretçi çekmesine ve turizm altyapısının gelişmesine yardımcı oldu.
7. Kuveyt Seyahat ve Turizm Sektöründe Yatırım Artışı ve Gelecek Beklentileri
Kuveyt, seyahat ve turizm sektörüne yapılan yatırımlarla gelecekteki büyümesini güvence altına almayı hedefliyor. 2024 yılı itibarıyla, sektöre yapılan yatırımların artması, turizm altyapısının güçlendirilmesini sağladı.
Kuveyt, yeni otel projeleri, alışveriş merkezleri ve turistik mekanlar için büyük yatırımlar yaptı. Bu yatırımlar, hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çekti. Kuveyt, uluslararası turizm pazarında daha rekabetçi hale gelirken, turizm sektörünün sürdürülebilirliğini sağlamak adına uzun vadeli stratejiler geliştirdi.
Ayrıca, yapılan yatırımlar, yerel ekonomiyi desteklerken, iş gücü piyasasında yeni fırsatlar yarattı. Bu projelerin, Kuveyt’in 2024 sonrası döneminde daha büyük bir turizm merkezi haline gelmesine olanak sağlayacağı öngörülüyor. Gelecek yıllarda, bu yatırımların sektöre olan katkısının daha da artması bekleniyor.
8. Kuveyt Seyahat ve Turizm Sektöründe Sürdürülebilirlik ve Çevresel Etkiler
Seyahat ve turizm sektörü, çevresel etkileri açısından önemli bir sorumluluğa sahip. 2024 yılında, Kuveyt, turizmin çevresel etkilerini azaltmaya yönelik çeşitli sürdürülebilirlik projelerini hayata geçirdi.
Kuveyt, çevre dostu turizm altyapıları ve yeşil otellerle sektördeki sürdürülebilirlik çabalarını artırdı. Aynı zamanda, doğal kaynakların korunması ve çevre dostu ulaşım seçeneklerinin teşvik edilmesi gibi adımlar atıldı.
Bu projeler, Kuveyt’in turizm sektörünü daha çevre dostu ve sürdürülebilir bir hale getirmeyi amaçlıyor. Sürdürülebilir turizmin teşvik edilmesi, hem yerli halk hem de turistler için uzun vadeli faydalar sağlamaktadır.
Bu projeler, ayrıca, Kuveyt’in uluslararası seyahat pazarındaki itibarını artırarak, ülkenin daha yeşil ve çevre dostu bir destinasyon olarak tanınmasına olanak tanımaktadır.
9. Kuveyt Seyahat ve Turizm Sektöründe Dijitalleşme ve Teknoloji Kullanımı
Dijitalleşme, Kuveyt’in seyahat ve turizm sektöründe büyük bir rol oynamaya başladı. 2024 yılı itibarıyla, dijitalleşme sayesinde, turizm sektörü daha erişilebilir hale geldi.
Çevrimiçi rezervasyon sistemleri, dijital pazarlama ve sosyal medya kullanımı, Kuveyt’in turizm sektörünü global ölçekte tanıttı.
Ayrıca, yapay zeka ve büyük veri analizi gibi teknolojiler, turistlerin ihtiyaçlarına daha hızlı ve etkili yanıt verilmesini sağladı. Kuveyt, dijitalleşme ve teknoloji kullanımıyla sektördeki verimliliği artırarak, daha fazla turist çekmeyi başardı.
Bunun yanı sıra, mobil uygulamalar, sanal turlar ve dijital biletleme sistemleri gibi teknolojik gelişmeler, seyahat deneyimlerini daha kolay ve verimli hale getirerek, turistlerin memnuniyetini artırdı.
10. Kuveyt Seyahat ve Turizm Sektöründe Kadınlar ve Gençler İçin Yaratılan Fırsatlar
Kuveyt, seyahat ve turizm sektöründe kadınlar ve gençler için önemli fırsatlar yaratmaya başladı. 2024 yılı itibarıyla, bu gruplara yönelik istihdam olanakları ve eğitim programları artırıldı.
Özellikle kadınların turizm sektöründeki yerinin güçlendirilmesi, toplumsal cinsiyet eşitliği açısından önemli bir adım oldu. Gençler içinse, turizm sektörü yeni kariyer fırsatları sundu. Bu gelişmeler, sektördeki çeşitliliği artırarak, ekonomik büyümeye katkı sağladı.
Kuveyt, kadın ve gençlerin sektördeki daha fazla yer almasını sağlamak için mentorluk programları ve eğitim desteği gibi çeşitli girişimler başlattı.
Bu stratejiler, hem toplumsal eşitliği desteklerken, aynı zamanda sektördeki verimliliği ve inovasyonu artırdı.

11. Kuveyt Seyahat ve Turizm Sektöründe Devlet Politikalarının Rolü
Kuveyt hükümeti, seyahat ve turizm sektörünü desteklemek için çeşitli politikalar ve stratejiler geliştirdi. 2024 yılı itibarıyla, devletin uyguladığı teşvikler ve yatırımlar, sektördeki büyümeyi hızlandırdı.
Hükümet, turizmin gelişmesi için altyapı yatırımlarına öncelik verirken, aynı zamanda yerli turizmi teşvik eden programlar da başlattı. Bu politikalar, Kuveyt’i bölgesel bir turizm merkezi haline getirmeyi amaçlıyor.
Kuveyt hükümetinin turizm sektörü için sunduğu vergi teşvikleri ve finansal destekler, sektördeki büyüme hızını artırdı. Devlet politikaları, özel sektörle iş birliği yaparak, sektördeki yenilikçi çözümleri ve sürdürülebilirlik hedeflerini de desteklemektedir.
12. Kuveyt Seyahat ve Turizm Sektöründe Karşılaşılan Zorluklar ve Çözümler
Kuveyt, seyahat ve turizm sektöründe bazı zorluklarla karşı karşıya kaldı. Bu zorluklar, özellikle küresel ekonomik belirsizlikler, çevresel sorunlar ve iş gücü eksikliklerinden kaynaklanıyor.
Ancak, bu sorunların üstesinden gelmek için çeşitli stratejiler geliştirildi. Kuveyt, bu zorlukları aşarak, turizm sektöründe daha sürdürülebilir ve etkili bir büyüme hedefliyor.
Sektörün karşılaştığı ekonomik zorluklar, düşük sezonlarda turist sayısındaki düşüş gibi faktörlerle başa çıkmak için inovatif pazarlama stratejileri ve yerel yönetimle işbirliği yapılmaktadır.
Çevresel etkiler ise sürdürülebilir turizm uygulamaları ile azaltılmakta ve yeni yatırımlar bu sorunları aşmayı hedeflemektedir.
Kuveyt, 2024 yılı itibarıyla seyahat ve turizm sektöründe kaydettiği büyümeyle, yalnızca bölgesel değil, küresel ölçekte de dikkat çekici bir performans sergiliyor.
Seyahat ve turizmin ülkenin ekonomik yapısına olan katkısı, gerek uluslararası ziyaretçilerin harcamalarından gerekse yerli turizm harcamalarındaki artıştan kaynaklanan gelirlerle devam ediyor.
Aynı zamanda bu sektör, iş gücü yaratma ve yatırım olanakları açısından da önemli bir rol oynamaktadır. Ancak bu büyüme sürecinde sürdürülebilirlik ve dijitalleşme gibi modern zorluklarla da başa çıkılması gerekmektedir.
Kuveyt, sektöründeki bu güçlü büyümeyi desteklemek için devlet politikalarını ve yatırımlarını arttırarak, gelecekte de bu başarıyı sürdürmeyi hedefliyor. Sonuç olarak, seyahat ve turizm sektörü, Kuveyt’in ekonomik kalkınmasına uzun vadede katkı sağlamaya devam edecektir.
Sık Sorulan Sorular
Kuveyt’in seyahat ve turizm sektörü 2024’te nasıl bir büyüme gösterdi?
2024 yılı, Kuveyt’in seyahat ve turizm sektörü için oldukça güçlü bir büyüme yılı oldu. Küresel seyahat yasaklarının kalkması ve pandeminin etkilerinin hafiflemesiyle birlikte, Kuveyt, bölgedeki en önemli turizm destinasyonlarından biri haline geldi. Seyahat ve turizm sektörünün, ülkenin Gayri Safi Yurtiçi Hasılasına (%5.9) katkı sağladığı gözlemlendi. Bu büyüme, uluslararası ziyaretçilerin harcamalarındaki artış ve yerli turistlerin artan seyahat harcamalarından kaynaklandı. Otelcilik, ulaşım, restoranlar ve eğlence sektörü gibi birçok sektör, bu büyümeden faydalandı. Kültürel ve tarihi zenginliklerin yanı sıra, lüks alışveriş ve gastronomi gibi alanlar da Kuveyt’e olan ilgiyi artırdı. Bütün bu faktörler, sektördeki gelişimi hızlandırarak ekonomiye ciddi katkılar sağladı.
Kuveyt’te seyahat ve turizm sektörünün GSYİH’ye katkısı nedir?
Seyahat ve turizm sektörü, 2024 yılı itibarıyla Kuveyt’in Gayri Safi Yurtiçi Hasılasına (GSYİH) önemli bir katkı sağladı. Turizm sektörü, yalnızca dış ziyaretçilerin harcamalarından değil, yerli halkın iç turizm harcamalarından da büyük bir pay aldı. 2024’te, Kuveyt’in GSYİH’sine katkı oranı %5.9 oldu ve bu, ülkenin ekonomik yapısındaki önemli bir paya tekabül etti. Seyahat ve turizm sektörü, otelcilik, ulaşım, restoranlar, alışveriş ve eğlence gibi geniş bir yelpazede ekonomiye katkıda bulundu. Ayrıca, sektördeki yatırımlar ve artan yerli harcamalar, GSYİH’nin büyümesine yardımcı olarak, sürdürülebilir bir ekonomik kalkınma sağladı.
Kuveyt’teki turizm sektörü, iş gücü piyasasına nasıl katkı sağladı?
Kuveyt’te seyahat ve turizm sektörü, iş gücü piyasasında önemli bir değişim ve büyüme sağladı. 2024 yılı itibarıyla, sektördeki istihdam artışı, hem yerli hem de yabancı iş gücüne yeni fırsatlar sundu. Kuveyt, turizm sektöründeki büyüme sayesinde, otelcilik, restoranlar, ulaşım ve eğlence gibi alanlarda daha fazla iş gücüne ihtiyaç duydu. Bu artış, özellikle genç nüfus için büyük bir fırsat yarattı. Turizm sektörü, yalnızca yerel istihdamı artırmakla kalmadı, aynı zamanda iş gücü için gerekli beceri gelişim programları ve eğitim fırsatları sundu. Bu sayede, iş gücü piyasasında daha nitelikli iş gücünün yetişmesi sağlandı, sektörün sürdürülebilirliğine katkı sağlandı.
Kuveyt’e gelen uluslararası ziyaretçiler ne kadar harcama yapıyor?
Uluslararası ziyaretçilerin Kuveyt’e yaptığı harcamalar, seyahat ve turizm sektörünün en önemli gelir kaynaklarından birini oluşturuyor. 2024 yılı itibarıyla, Kuveyt’e gelen turistler, yalnızca konaklama ve ulaşım değil, aynı zamanda alışveriş, yemek, kültürel etkinlikler ve eğlence alanlarında da harcama yapıyor. Ziyaretçilerin harcamaları, ülkenin ekonomisine ciddi bir katkı sağlarken, turizm sektörünü daha rekabetçi hale getirdi. Bu harcamalar, hem kısa vadeli gelirleri artırarak yerel ekonomiyi güçlendirdi hem de sektördeki yatırımların artmasını sağladı. Ayrıca, uluslararası turistlerin Kuveyt’te gerçekleştirdiği harcamalar, diğer sektörlere de yansıyarak genel ekonomik büyümeyi destekledi.
Kuveyt’in iç turizminde 2024 yılı itibarıyla nasıl bir artış görüldü?
Kuveyt’teki yerli turist harcamaları 2024 yılı itibarıyla önemli bir artış gösterdi. Yerli turistlerin, kültürel ve eğlence faaliyetlerine yaptığı harcamalar, iç turizmin ekonomik büyümeye katkısını artırdı. 2024 yılında yerli turistlerin harcamaları, yalnızca konaklama ve ulaşım değil, aynı zamanda alışveriş, restoranlar, kültürel etkinlikler gibi birçok alanda da yükseldi. İç turizmdeki bu artış, yerel ekonomiyi güçlendirdi ve Kuveyt halkının kendi ülkesindeki turistik alanlara olan ilgisini artırdı. Yerli turistlerin harcamaları, özellikle küçük işletmeler için önemli bir gelir kaynağı oluşturdu ve turizm sektörü ile bağlantılı diğer sektörlerin büyümesine katkı sağladı. İç turizmin artışı, Kuveyt’in sürdürülebilir büyümesine de büyük katkı sundu.
Leisure ve Business seyahatlerinin Kuveyt ekonomisine katkısı nedir?
Leisure (tatil) ve business (iş) seyahati, Kuveyt’in seyahat ve turizm sektöründe önemli bir rol oynamaktadır. 2024 yılı itibarıyla, iş seyahatleri büyük bir artış gösterdi. Kuveyt, iş seyahati için popüler bir destinasyon haline gelirken, birçok uluslararası şirket ve profesyonel, Kuveyt’teki iş fırsatlarını değerlendirdi. Tatil amaçlı seyahatler de hızla büyüdü. Ziyaretçiler, Kuveyt’in tarihi ve kültürel zenginliklerini keşfederken, aynı zamanda alışveriş, eğlence ve gastronomi gibi imkanlardan faydalandı. Hem iş hem de tatil seyahati, Kuveyt’in ekonomisine katkı sağlarken, sektördeki yatırımların artmasına ve yeni iş olanaklarının yaratılmasına olanak tanıdı. Hem leisure hem de business seyahati, sektörün çeşitlenmesine ve genişlemesine yardımcı oldu.
Kuveyt’te seyahat ve turizm sektörüne yapılan yatırımların etkisi nedir?
Kuveyt, seyahat ve turizm sektörüne yapılan yatırımlarla gelecekteki büyümesini güvence altına almayı hedefliyor. 2024 yılı itibarıyla, sektöre yapılan yatırımlar, turizm altyapısının güçlendirilmesine yardımcı oldu. Yeni otel projeleri, alışveriş merkezleri, turistik mekanlar ve eğlence tesislerine yapılan yatırımlar, Kuveyt’i uluslararası turizm pazarında daha rekabetçi hale getirdi. Bu yatırımlar, hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çekti. Ayrıca, bu yatırımlar, sektördeki iş gücünü desteklerken, yeni iş fırsatları ve eğitim olanakları sundu. Kuveyt’in turizm sektörüne yaptığı yatırımlar, sürdürülebilir kalkınma ve uzun vadeli ekonomik büyüme sağlamak adına önemli bir adım oldu.
Kuveyt’teki seyahat ve turizm sektöründe dijitalleşmenin rolü nedir?
Dijitalleşme, Kuveyt’in seyahat ve turizm sektöründe önemli bir rol oynamaya başladı. 2024 yılı itibarıyla, dijitalleşme sayesinde, turizm sektörü daha erişilebilir hale geldi. Çevrimiçi rezervasyon sistemleri, dijital pazarlama ve sosyal medya kullanımı, Kuveyt’in turizm sektörünü küresel ölçekte tanıttı. Ayrıca, yapay zeka ve büyük veri analizi gibi teknolojiler, turistlerin ihtiyaçlarına daha hızlı ve etkili yanıt verilmesini sağladı. Dijitalleşme, seyahat deneyimlerini daha kullanıcı dostu ve verimli hale getirirken, turistlerin rezervasyonları ve bilgi edinme süreçlerini daha kolaylaştırdı. Kuveyt, dijitalleşme ve teknoloji kullanımıyla sektördeki verimliliği artırarak, daha fazla turist çekmeyi başardı.